Lá mắc mật vốn chẳng còn xa lạ gì với chúng ta nữa bởi đây là gia vị không thể thiếu cho các món nướng, cả ở miền núi hay miền xuôi. Thế nhưng ở vùng cao Tây Bắc, không chỉ lá mắc mật được sử dụng làm gia vị mà hạt mắc mật mới thực sự là đặc sản quý.
Cây mắc mật có nhiều ở các tỉnh miền núi phía Bắc, còn được gọi là hồng bì núi hay củ khỉ, dương tùng. Từ “mắc mật” trong tiếng Tày, Nùng có nghĩa là quả ngọt. Nhưng lạ thay thứ quả này lại có vị chua chua, thanh mát, ngược lại với tên gọi của nó. Quả mắc mật, hạt mắc mật chính là bí quyết cho các món ăn ngon vùng Tây Bắc.
Cây mắc mật mọc trên núi đá vôi, hít khí trời thanh khiết, được chăm bón bởi những lớp thực vật phân hủy tự nhiên dưới gốc cây mới cho được thứ quả căng mọng, nâu vàng rám vỏ.
Những quả mắc mật tươi căng mọng
Quả mắc mật còn được gọi là mác mật, trong quả có rất nhiều nguyên tố vi lượng và đa lượng. Đặc biệt quả mắc mật giàu hàm lượng vitamin C, ngoài cung cấp các nguyên tố vi lượng, đa lượng và vitamin C cho cơ thể thì người dân còn hay dùng quả mắc mật làm thuốc. Tuy vậy, cái hấp dẫn của loại quả này chính là để chế biến thành nhiều món ăn ngon, nổi tiếng của vùng Tây Bắc.
Khi quả mắc mật sai trĩu quả trên cành thì bà con nơi đây lại nô nức rủ nhau lên rừng hái quả. Đến các phiên chợ vùng cao mùa này thì có thể dễ dàng nhìn thấy những quả mắc mật căng mọng được bày bán rất nhiều.
Thường thì để bảo quản được lâu, người ta thường hay phơi mắc mật, còn gọi là hạt mắc mật. Mỗi lần chế biến món ăn, chỉ cần thêm vài hạt mắc mật khô là món ăn đã có hương vị thơm ngon đặc biệt, mang đậm hương rừng Tây Bắc.
Hạt mắc mật khô, gia vị cho món ăn thêm ngon
Theo kinh nghiệm của người dân Tây Bắc thì quả mắc mật non, khi được phơi khô để sử dụng thì không thơm bằng quả mắc mật chín. Quả mắc mật chín cho hàm lượng tinh dầu nhiều hơn, vì vậy mùi và chất lượng của quả cũng thơm hơn.
Gia vị mắc mật thường được dùng trong các món quay, món nướng là phổ biến nhất. Hạt mắc mật khô đem giã nhỏ cùng với mắc khén, muối, mì chính trộn với nước mắm và một số loại gia vị khác thì thành hỗn hợp tuyệt vời để ướp thịt.
Ai đã từng đến Tây Bắc thì làm sao quên được món lợn bản quay mắc mật. Từng miếng thịt lợn ngọt, dai hòa quyện cùng với vị thanh mát, thơm lừng của quả mắc mật. Ăn thịt lợn bản quay mắc mật, chấm cùng chẳm chéo uống chút rượu ngô cay nồng nữa là “đúng kiểu” Tây Bắc rồi.
Món lợn quay hạt mắc mật
Người ta cũng hay dùng mắc mật để tẩm ướp thịt xiên nướng. Thịt ướp với gia vị từ hạt mắc mật, còn phía ngoài những miếng thịt ấy được từng lá mắc mật xanh tươi ôm trọn. Cùng cái vị đặc biệt, giòn tan của lá mắc mật, ta còn thấy cái vị thơm thơm, bùi bùi và ngọt ngậy của quả mắc mật quyện lại trong từng thớ thịt hết sức thơm ngon.
Có những vùng ở Tây Bắc, cùng với hạt dổi, mắc khén, người ta còn dùng hạt mắc mật để làm món thịt khô gác bếp, nào thịt lợn, thịt bò, thịt trâu. Món đặc sản đã ăn một lần là không thể quên được.
Nhắc đến hạt mắc mật mà không nhắc đến món măng ớt ngâm mắc mật thì quả là một thiếu sót lớn. Trong mâm cơm của người Tây Bắc, cùng với bát chẳm chéo thì thường có thêm bát măng ớt, ăn kèm món gì cũng thấy ngon.
Món măng ớt ngâm mắc mật, ăn với các món thịt làm giảm độ béo, ngậy
Đem măng củ ngâm chung với dấm, đường, ớt và cho thêm vài quả mắc mật là tuyệt vời nhất. Khi ăn, cái vị chua chua của măng, cay cay của ớt và đặc biệt là vị bùi bùi, thơm lừng của mắc mật sao mà ngon đến thế. Măng ớt ngâm mắc mật hợp nhất để ăn với mì hay các món thịt quay, thịt nướng để làm giảm độ ngán, độ béo của những món ăn ấy.
Nếu có dịp đến vùng cao Tây Bắc, đừng quên thưởng thức những món ăn tuyệt ngon từ mắc mật. Thứ quả tuy nhỏ nhưng lại có “sức mạnh” vô cùng lớn, làm du khách không thể quên khi đã một lần nếm thử đặc sản mang nét rất riêng của vùng cao.
Một số hình ảnh về sản phẩm hạt mắc mật:
Mắc mật đã được phơi khô
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐẶC SẢN DÂN TỘC HOÀNG LÂM
Địa chỉ: P1714 tòa B1 – HUD2 Twin Towers Tây Nam Linh Đàm, Hoàng Mai, Hà Nội.
Điện thoại: 0967.868.633 – 0422.122.111
Email: dacsanhoanglam@gmail.com – Website: https://dacsanhoanglam.com
Rất vinh hạnh được phục vụ quý khách!
Dân Hà
Hãy là người đầu tiên nhận xét “1kg Hạt mắc mật khô”