Làm mới mâm cơm ngày Tết với món chẳm chéo Tây Bắc

Tây Bắc là vùng đất với kho ẩm thực vô cùng phong phú, khiến du khách đến đây ai cũng bị chinh phục bởi những món ăn thơm ngon. Món ăn Tây Bắc không cầu kì, không phải là thứ gì đó quá cao sang nhưng lại có một sức hút riêng, mang đậm hương vị của núi rừng. Cực kì đơn giản nhưng lại rất ngon và lôi cuốn phải kể đến thức chấm chẳm chéo.

Chẳm chéo là thức chấm truyền thống của dân tộc Thái đen. Cũng giống như mắm tôm, muối vừng hay nước mắm của người Kinh, chẳm chéo gắn bó với người Thái trong từng bữa ăn. Trong mâm cơm bao giờ cũng có kèm một bát chẳm chéo thơm lừng.

Thức chấm chẳm chéo đặc biệt của người Thái đen

Chẳm chéo còn được gọi là “chẩm chéo” dịch theo nghĩa của tiếng Thái là thức chấm với sự kết hợp của rất nhiều loại gia vị. Một bát chẳm chéo hòa quyện đủ cay, đắng, mặn và mùi thơm vô cùng hấp dẫn. Người Thái quen ăn đậm đà nên món ăn nào cũng được chấm với chẳm chéo.

Chỉ là thức chấm nhưng chẳm chéo lại có rất nhiều loại để phù hợp với từng món ăn. Loại thường được đồng bào Tây Bắc chế biến nhất là chẳm chéo cơ bản, từ chăm chéo cơ bản này mới thêm các nguyên liệu để thành các loại chẳm chéo khác.

Cách làm chẳm chéo cơ bản cũng cực kì đơn giản. Nếu bạn muốn có một bát thức chấm đặc biệt, thơm hương rừng cho mâm cơm gia đình, nhất là những ngày Tết sắp tới thì tham khảo cách làm dưới đây nhé.

Nguyên liệu làm chẳm chéo cơ bản

– Hạt mắc khén (nhất định phải có gia vị này thì món chẳm chéo mới đúng hương vị thơm ngon đặc trưng của Tây Bắc)

– Ớt tươi: 1- 2 quả ( tùy vào độ cay mà bạn mong muốn)

– Hạt dổi: 2 -3 hạt

– Tỏi (nếu có loại tỏi cô đơn của Tây Bắc thì càng tốt)

– Muối hoặc bột canh

Các bước làm chẳm chéo cơ bản:

Bước 1: Rang mắc khén

Mắc khén nhặt hết các cành khô rồi cho vào chảo nóng rang thơm. Nhớ đảo thật nhanh và đều tay để mắc khén không bị cháy, khi thấy mùi thơm đặc trưng tỏa ra ngào ngạt thì bắc xuống, đổ ra bát cho nguội. Để khoảng 30 phút cho nguội hẳn rồi mới đem giã vì trong mắc khén có khá nhiều tinh dầu, giã luôn thì mắc khén khó mịn. Có thể dùng cối giã hoặc máy xay xay đều được nhé. Còn nếu các bạn mua mắc khén đã rang xay sẵn thì bỏ qua bước này.

Bước 2: Nướng hạt dổi

Hạt dổi cùng là gia vị vô cùng quan trọng trong cách làm chẳm chéo Tây Bắc này, tạo nên mùi thơm rất đặc biệt, hấp dẫn. Riêng với hạt dổi thì không rang như mắc khén mà phải nướng mới có mùi thơm đặc trưng được. Người dân Tây Bắc thường hay nướng trên than hồng, dưới xuôi không có bếp củi các bạn có thể nướng bằng bếp ga nhé.

Kẹp hạt dổi trên đũa rồi hơ trên bếp ga khi nào thấy mùi thơm là được hoặc cũng có thể đốt một miếng giấy rồi nướng với cách tương tự, rất đơn giản và dễ làm. Sau khi nướng xong thì bỏ vào bát, dùng chuôi dao giã nhỏ.

Bước 3: Sơ chế các nguyên liệu còn lại

– Ớt tươi phải nướng cho héo, vừa bớt mùi hăng của ớt vừa có mùi thơm rất tuyệt.

– Tỏi bóc vỏ, gừng chỉ dùng một miếng nhỏ thôi không sẽ át hết mùi thơm của các nguyên liệu khác

Bước 4: Giã chẳm chéo

Cho tất cả nguyên liệu đã chuẩn bị ở trên, thêm chút muối cho vào cối, giã thật nhỏ và mịn. Riêng đối với mắc khén chỉ cho một thìa nhỏ khi giã, số mắc khén còn lại trộn đều vài bát chẳm chéo khi đã làm xong. Tuyệt đối không cho nước mắm vào bát chẳm chéo nhé, có thể cho thêm 1 hoặc 2 thìa nước trắng nếu muốn món chấm ướt hơn.

Chẳm chéo cơ bản chấm với món gì cũng tuyệt ngon như măng luộc, xôi, thịt luộc, dạ dày,… Xưa kia khi cuộc sống còn nghèo khó, chẳng có thứ chi để ăn, chẳm chéo làm ấm lòng bao người con Tây Bắc. Mỗi sáng thức dậy trước khi lên nương rẫy, những ngày đi rừng xa kéo dài cả chục ngày trời, những ngày đói kém không có thức ăn thì chỉ cần nắm xôi nếp nương chấm với chẳm chéo là thơm ngon lắm rồi. Từng miếng xôi nếp nương dẻo thơm, quyện với vị cay của ớt, thơm lừng của hạt dổi, mắc khén, chút vị đậm đà của muối, ngon chẳng kém thứ cao lương mĩ vị nào.

 Những món ăn ngày Tết mà có thêm bát chẳm chéo này thì quá tuyệt vời rồi, nào xôi, nào giò, nào thịt, thậm chí là bánh chưng đều ngon. Món ăn tưởng chừng như rất quen thuộc bỗng trở nên mới lạ, đậm hương rừng. Hãy bắt tay vào thử làm thức chấm đặc biệt này để mâm cơm ngày Tết gia đình bạn trở nên đặc biệt, hấp dẫn hơn nhé!

Dân Hà