Các loại chẳm chéo ngon tuyệt của Tây Bắc

Lên Tây Bắc có rất nhiều món ngon mà nhất định bạn phải thử, đó là xôi ngũ sắc, thịt khô gác bếp, lạp xưởng gác bếp, canh măng…Tuy nhiên, nếu như thiếu món chấm chẳm chéo thì những thức ấy cũng không được thơm ngon trọn vẹn nữa.

Các loại chẳm chéo sinh ra là để góp phần làm cho ẩm thực của miền núi cao thêm phần độc đáo, tinh tế, một món vừa dân dã lại rất tự nhiên, được bao người ưa thích. Dù là một thứ đồ chấm giản dị nhưng chẳm chéo chính là dấu ấn đậm nét trong ẩm thực của người Thái, và đương nhiên không thể trong ẩm thực vùng Tây Bắc.

Đây là chẳm chéo cơ bản ở dạng tươi, làm để ăn trong ngày

Chẳm chéo có nhiều loại, loại phổ biến nhất là chế biến ra để ăn kèm với thịt khô gác bếp và chấm các loại rau rừng, măng, đó không chỉ là một loại đồ chấm làm tăng hương vị cho các món ăn mà còn được ví như một liều thuốc, giúp cho người ăn những món tái hay sống đều không phải lo lắng bị đau bụng hay khó tiêu.

Món chéo đặc sắc nhất của người Thái có lẽ phải kể đến chéo pịa, pịa tức là thứ nước đăng đắng ở ruột non con trâu, theo đồng bào đó chính là phần tinh túy nhất và nhiều chất dinh dưỡng nhất. Đem pịa chưng lên cho chín, khi chưng phải bỏ thêm vào một miếng thịt trâu nhỏ để tạo mùi vị đặc trưng riêng có, khi chưng xong thì đem trộn với chẳm chéo cơ bản, thêm một ít lá chanh rắc lên trên nữa là hoàn thành. Món chéo này dùng để chấm thịt trâu luộc, hấp hoặc nướng, khi ăn sẽ cảm nhận thấy một chút đăng đắng xen lẫn vị ngọt ngọt, bùi bùi.

Xem thêm: Cuối tuần làm gà nướng mắc khén thơm lừng

Còn đây là chẳm chéo cơ bản dạng khô

Chéo cá là loại chéo dùng để chấm măng tre, măng vầu và các loại rau luộc. Đồng bào bắt lấy vài con cá suối nhỏ, mang đi nướng chín vàng, lọc lấy thịt rồi đem giã cho nhuyễn với bát chéo cơ bản là ta đã có bát chéo ngon lành.

Chéo đậu tương lên men thì được dùng để chấm thịt gà, thịt lợn sữa hoặc các loại măng. Hạt đỗ đem đi ngâm, rửa sạch rồi luộc cho thật mềm, đem đãi sạch vỏ, để cho ráo nước rồi gói vào lá chuối hoặc lá dong, để lên gác bếp cho lên men. Vài ngày sau khi có thấy mùi đặc trưng thì lấy xuống giã nhuyễn, khi giã cho thêm ớt và muối vào để hãm mùi, sau đó nặn thành bánh rồi đem phơi trên cái nia, dưới mỗi bánh thì lót một cái lá cà, đợi cho khô thì cất lên gác bếp để ăn dần, khi cần chế biến thì đồng bào lấy xuống nướng qua than củi cho vàng thơm, sau đó giã nhuyễn rồi trộn với chéo cơ bản, như vậy là hoàn thành một thức chấm ngon.

Nguyên liệu để làm được món chấm chẳm chéo cơ bản

Món chéo nước chua thì chỉ dùng để chấm với rau cải non, tuy nhiên món này khi làm thì sẽ không cho mắc khén vào. Vừng trắng em rang vàng, chín thơm thì để nguội, đem giã thành bột, cá nhỏ cũng đem nướng chín vàng, bỏ xương đi rồi cũng giã cho nhuyễn, đem trộn với chẳm chéo cơ bản, chế thêm chút nước măng muối chua vừa độ thì thơm ngon vô cùng.

Xem thêm: Top 10 món ăn nổi tiếng không nên bỏ qua khi du lịch Vĩnh Long

Và tất cả đều phải được nướng chín cho dậy mùi thơm

Chéo rau mùi, chéo củ sả, chéo riềng thì cách làm rất đơn giản, ngoài các thành phần của loại chéo cơ bản thì mỗi loại chỉ cần chuẩn bị thêm nguyên liệu đúng như tên gọi của món chéo. Đem sả, riềng hoặc rau mùi thái nhỏ rồi giã nhuyễn, trộn cùng với chéo cơ bản là xong. Chéo củ sả dùng để chấm lá sắn non, lá vả đồ; chéo riềng để chấm măng luộc, còn chéo rau mùi thì chấm rau cải đồ và thịt lợn ba chỉ.

Người Thái còn có cách dùng chẳm chéo để ăn chua, tức là thức chấm khi ăn trái mận, sim, hay bắp cải cuốn nhót, khi ăn những thứ này mà chấm cùng với chẳm chéo thì thấy rất thú vị, nó có vị ngon như bột canh ô mai của người dưới xuôi nhưng lại hơn ở chỗ có mùi thơm rất đặc biệt, nó ngon không chỉ cảm nhận bằng vị giác mà còn là khứu giác và thị giác, màu sắc đẹp mắt, hương vị hấp dẫn khiến cho người đã ăn rồi thì không dễ gì mà quên được.

Một số hình ảnh khác về chẳm chéo: